OPŠTINA SODRAŽICA

Opština Sodražica je bila osnovana 1998. godine odvajanjem iz opštine Ribnica. Granici se sa opštinama Loški Potok, Bloke, Velike Lašce i Ribnica. Prostire se na 49,5 km2 površine, na kojoj u 23 naselja živi oko 2205 stanovnika. Naselja se u vecini nalaze u nizinskom delu uz glavni vodotok Bistrice i u uz njene pritoke, a deset sela i zaseoka leži u pojasu od 800 do 900 m nadmorske visine. Sodraška dolina zauzima severozapadni deo Ribniške doline. Pocinje u podrucju izvora Bistrice pod Boncarjem, a nastvalja se prema jugoistoku i proširuje se u krašku dolinu oblika korita sa ravnim dnom i blago podignutim ivicama izmeu dve prelomnice uz Veliku i Malu goru. Padine se ponegde vrlo strmo izdižu iznad doline. Najviši predeo je Travna Gora. Podrucje Gore, koje obuhvata pet sela, odvojenih od ostalih naselja, ima prostrane travnate livade, koje se nastavljaju prema opštini Loški Potok. Sa južne strane se padine strmo spuštaju prema Bistrici. A severnu stranu doline okružuje mnogo manje strma pokrajina Slemena, koja predstavlja prijatan, valovit svet sa brojnim uvalama i klisurama.

Opština Sodražica leži van glavnog slovenackog putnog i železnickog koridora, zato ima prilicno udaljen položaj iako je od vecih centara udaljena manje od 50 kilometar – Ljubljana 45km, Kocevje 28km, Cerknica 30km.

Opština Sodražica ima 23 naselja, od toga je 15 naselja demografski ugroženih. Broj stanovništva se naime vec od perioda pre 1. svetskog rata polako smanjuje, cemu kumuje manji broj poroaja i iseljavanje stanovništva. U usponu je udeo aktivnog stanovništva, što znaci, da je potrebno aktivnoj vrsti stanovništva omoguciti uslove, da tu i ostanu i brinu o razvoju. Poslednja statistika naime pokazuje, da je u opštini radno aktivnih 908 stanovnika, od toga 614 zaposlenih, 65 samozaposlenih, 39 poljoprivrednika i cak 190 nezaposlenih. Vecina se izdržava radom u industrijskim preduzecima i sa zanatstvom, a poljoprivreda zbog nepovoljne klime i razdrobljenosti parcela ne predstavlja dovoljnu zaradu, tako, da se vecina poljoprivrednika bavi sa dopunskom delatnošcu – izradom pletenih predmeta.

”Suha roba” je najstariji i brojcano najjaci domaci drveni zanat Sodraške doline, koji se ocuvao od kraja prethodnog milenijuma sve do današ n j i h dan a . Pravljenje pletenih predmeta je nekada bilo jednostavno, jer su ljudi pri svom radu koristili testere, sekire, seciva i noževe. Pojedina sela su se specijalzovala za izradu proizvoda, a uobicajeno se kuca ogranicila samo na jednu struku, koja se prenosila sa kolena na koleno. Izradom rešeta, šafolja i kašika su poceli u jesen, kada su svi poljoprivredni proizvodi bili pospremljeni, jer je svaka kuca tokom godine spremila drvo, koje joj je kasnije bilo potrebno za obradu. Vrste korparenje su: pravljenje oboda, izrada dna, izrada posuda, izrada kašika i varjaca, pletenje, izrada alata, tokarstvo, rucno stolarstvo, izrada suvenira, izrada cackalica i izrada rešeta.

Na granici izmeu opština Sodražica i Bloke se nalaze ostaci rimskog sistema utvrenja, u dužini od skoro celog kilometra. Na jednom mestu su delimicno iskopani ostaci stražarske kule. Rimski sistem utvrenja – CLAUSTRAALPINUM IULIARUM je bio u periodu rimskog carstva utvren državni pogranicni pojas. Defi nitivno je bio postavljen u 3. i 4. veku zajedno sa odbrambenim utvrenjima, kulama, stražarskim kulama i kulama za osmatranje, osmatracnicama i utvrenim seoskim vilama, mitnicama za placanje putnih dažbina i ostalim vojnim utvrenjima. Njihov zadatak je bio da brane osetljiva pogranicna podrucja od lopovskih i nasilno naseljavajucih naroda i da brane sedište rimske imperije. U 7. i 8. veku su baš ove zidine predstavljale zapadnu granicu naseljavanja Slovena. Danas rimske zidine, poznoanticko utvrenje, ajdovski zid ili cvinger predstavljaju najvece graevinsko naslee svih perioda na podrucju Slovenije.

Skijalište Izber – Sodražica je manje skijalište, pogodno i za porodice sa decom. Na skijalištu se nalazi žicara tipa sidro dužine 400m. Zbog sistema veštackog zasneživanja i dobrog položaja je moguce skijati i tada, kada zima nije baš darežljiva sa snegom. Skijalištem upravlja Skijaški klub Sodražica, a svi clanovi u klubu i na skijalištu rade dobrovoljno.

Centralna i najduža ponornica na Sodraškem polju je Bistrica. Ima više manjih izvora u uvali uz podnožje Bloške planote pod Novim Potom, koju mi domacini zovemo Bistrica. U nju se u Podklancu ulivaju Mateca voda i iz Podstenske jame dolazeca Podstenšcica. Poslednja je nekada tekla sa jakim vodopadom ispod visoke provalije Podstenškega brega, a danas se na izvoru nalazi vodozahvat. Nekada slikoviti brzaci su nestali i stene su zarasle mahovinom. Mnogo izdašniji sa vodom je druga pritoka Bistrice, Mateca voda, koja isto tako dolazi ispod Bloške planote. Zajedno sa svojom pritokom Lopata su u Kadicah izdubli korito divne prirodne slike kadice i kraci kanjon. Soteska (uvala) Kadice je, sa pritokom Bistrice sa prirodnim vodopadom i uz pomoc vode u kamen izdubljene kade i sa svojim zašticenim biljnim svetom, jedna od najlepših prirodnih znamenitosti u Opštini Sodražica. Nedaleko odavde se mogu videti i ostaci Rimskih zidina, koje su išle prema istoku.